 |
Constantin Brancusi, Sleeping muse I , 1909-10 [marble]
HirshHorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian
institution,
|
Στις 26 & 27.01.2003, στη μικρή μας πόλη τον ‘Αγιο Νικόλαο, γνώρισα
τη Λουκία Ρικάκη. «Τα λόγια της σιωπής», μια εξαιρετική ταινία της αφιερωμένη
στη νοηματική γλώσσα των κωφών ήταν η αιτία της παρουσίας της στο Ρεξ .Μετά
την προβολή ακολούθησε συζήτηση και δόθηκε
η δυνατότητα μιας ουσιαστικής συζήτησης πάνω στα θέματα της ανθρώπινης
επικοινωνίας. Έκτοτε ξαναβρέθηκε στον Άγιο Νικόλαο, αρκετές φορές άλλοτε για να
παρουσιάσει «το Αιγαίο μέσα από τα λόγια των ποιητών», να δώσει παράσταση stand up comedy στο θερινό σινεμά Χριστίνα ή να
συμβάλει με την ευγενική χορηγία του Ecocinema της συγκλονιστικής ταινίας Ludmilla [μια γυναίκα από το Τσερνομπίλ] στο
πολυθεματικό αφιέρωμα του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου για το περιβάλλον.
Όλες οι δράσεις και η δημιουργική της κατάθεση έχουν ένα ολοφάνερο κοινωνικό
και πολιτικό προφίλ που με πυρήνα
αναφοράς την τέχνη του κινηματογράφου και της κινούμενης εικόνας καταγράφουν,
τεκμηριώνουν, στοιχειοθετούν ή προτείνουν μια μυθοπλασία πάνω στην πολυεπίπεδη και
ατέρμονη ανθρώπινη περιπέτεια.
Η ταινία της Λουκίας «Ο άλλος» [2004] αποτελεί μια ολοκληρωμένη και ουσιαστική, βαθιά
κοινωνική και πολιτική σκόπευση. Με αφετηρία το δημοτικό σχολείο με τους επτά νεαρούς
αλβανούς μαθητές και τον ένα έλληνα στο Πατσίδερο Ηρακλείου, αφηγείται και
προβάλλει τον αθόρυβο τρόπο με τον οποίο μια μικρή σχολική κοινότητα
μετατρέπεται από το φωτισμένο δάσκαλο Γιάννη Φραγκιαδάκη σε εργαστήριο συνάντησης
με τον τον «άλλο». Η καταγραφή τεκμηριώνει και μαρτυρεί την αβίαστη προσπάθεια μιας απροκατάληπτης διανοητικής και διδακτικής προσέγγισης
που ανατρέπει αμετάκλητα όλα τα στερεότυπα και τα ιδεολογήματα του κοινωνικού
αποκλεισμού και οδηγεί μέσω μιας καθημερινής ουσιώδους διαπραγμάτευσης στο
σχηματισμό μιας σχολικής κοινότητας μεστής σχέσεων και συναισθημάτων. Αυτό που
αναδύεται ολοφάνερα είναι ο αξιακός πλούτος της ανθρώπινης φυσικής και
κοινωνικής επαφής που ακυρώνει στην πράξη κάθε καταγωγικό, εθνοτικό και ταξικό
φραγμό, επεξεργάζεται νέους προσωπικούς και συλλογικούς δεσμούς στο χώρο του
σχολείου και την ευρύτερη κοινότητα και
επανατοποθετεί τελικά στο κέντρο του νοήματος , τις κοινές ανθρώπινες ιδιότητες
των παιδιών, το αναμφίβολο κύρος της ηλικιακής τους αθωότητας και τις αναλλοίωτες ηθικές παραμέτρους της
ύπαρξης. Ο ξένος και ο μετανάστης εδώ
δεν έχουν καμιά θέση. Εδώ μετρούν μόνο τα χαρακτηριστικά που αποτυπώνουν και
εκφράζουν την κοινή ανθρώπινη μοίρα. Ο μετασχηματισμός του «άλλου» στον ίδιο
και οικείο εαυτό μας είναι το έσχατο ανθρώπινο διακύβευμα και η ταινία της
Λουκίας προβάλλει και προτάσσει με εκπληκτική λιτότητα και σαφήνεια, αυτή και
μόνο την οπτική, οργανώνοντας με μοναδική ευαισθησία το πρωτογενές υλικό και μετασχηματίζοντας
ένα μικρής διάρκειας ντοκιμαντέρ σε γοητευτικό και πειστικό ιδεολογικό και
πολιτικό εργοτάξιο αισθημάτων, πραγματικό «κινηματογραφικό γεγονός»…
Στον οικείο χώρο του «Παγοποιείου» της καλής φίλης Χρυσάννας Καρέλλη,
με θέα τη μοναδική πλατεία του ιστορικού Αγίου Τίτου, το κοινό του
Ηρακλείου υποδέχτηκε τα «Παραμύθια της αγάπης και της ελπίδας» της Λουκίας,
στις 21 του Απρίλη του 2010 σε εκδήλωση της Νέας Κινηματογραφικής Λέσχης
Ηρακλείου . Μαζί στην παρουσίαση του βιβλίου, εκτός από τη συγγραφέα ήμουν εγώ, η Κάλλια Πλατύρραχου και ο Άγγελος Σπάρταλης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη τη
βραδιά, το αστραφτερό της χαμόγελο και τη βαθιά ικανοποίηση που ένιωθε ανάμεσα σε φίλους κι ένα εκπληκτικό κοινό που
επικοινωνούσε άνετα μαζί του από την πρώτη στιγμή της βραδιάς. Ανάμεσα στα άλλα
που είχα γράψει για εκείνη την παρουσίαση, παραθέτω μερικές φράσεις που τόσο
άρεσαν και στην ίδια και τις ενσωμάτωσε στην επόμενή του έκδοση.
«…Η
Λουκία γράφει παραμύθια…
Μας δίνει τον κόκκινο μίτο δεμένο σφικτά με
τις πιο κρυφές επιθυμίες και μας προσκαλεί σε μια μαγική αφήγηση ίσαμε το βυθό
της έμπνευσης εκεί όπου τα νάματα κυλούν ανόθευτα σαν κρύσταλλα και τα βλέμματα
λάμπουν ανήσυχα όπως εκείνα των μικρών παιδιών.Με λέξεις τρυφερές, δανεισμένες
από την αχανή σαν του ουράνιου τόξου εσωτερική της παλέτα, μας παίρνει από το
χέρι και μας παρασέρνει σε μια φανταστική χώρα, εκεί όπου το σχήμα του χρόνου δένεται
με τις χαράξεις της μνήμης και η αλησμόνητη αθωότητα του πρότερου βλέμματος
συναντά τους μετριασμένους ίμερους που κρύφτηκαν σαν άγουρα αισθήματα γιατί δεν
πρόλαβαν να γίνουν δάκρυα στα μάτια ή νιφάδες που ριπίζει ο αγέρας την ώρα που
ο χιονιάς λευκαίνει τα πάθη ξορκίζοντας τις κουρασμένες προσδοκίες.Μόνο τα
παραμύθια αντέχουν να μας πουν όσα η καρδιά τις πιο πολλές φορές δεν κατάφερε
να ομολογήσει. Εδώ ο κόσμος είναι αμφίσημος και τα είδωλα στους καθρέπτες
μπορούν να γυρίσουν απ΄έξω αφήνοντας στο βάθος της εικόνας όσα μας πίκραναν
παράφορα ή μας στέρησαν το σπαραγμό του σώματος από μιαν ελπίδα που
εξαντλήθηκε.
Η Λουκία ΔΕΝ γράφει παραμύθια…
Δίνει σχήμα και πνοή στις ανάσες που χάθηκαν,
στις ματιές που έσβησαν πρόωρα, στο άγγιγμα των χειλιών και το αίνιγμα της
επόμενης μέρας που δεν ήρθε ακόμη, στα χρώματα που μάγεψαν τη ματιά και στις
υγρές πλημμύρες που σάρωσαν με το άνθισμά τους τα ακρογιάλια του πόθου, στους
κρυμμένους αγγέλους που δίστασαν να μας δώσουν το χέρι την κρίσιμη ώρα που
ξεκινούσε το πέταγμα στον ουρανό, στα άκτιστα κάστρα που δεν πρόλαβαν να
νοτιστούν από τις σπάταλες σταγόνες της καταιγίδας των ανείπωτων εξομολογήσεων.
Μαζί, μάς διηγείται γενναιόδωρα το σπαρακτικό
παιχνίδι της ίδιας της ύπαρξης την ώρα που στεργιώνει με χώμα και μέλι την
κρυφή συνταγή της εφήμερης παρουσίας της. Γι΄ αυτό η γραφή της είναι ελλειπτική
και βιωματική και την ίδια στιγμή αφοριστική και λεπταίσθητη σαν χάδι.
Διατρέχεται σαν ρεύμα απ΄ όλα εκείνα που υπήρξαν και από τα μελλούμενα που δεν
έχουμε ζήσει ακόμη. Αναβλύζει παράφορα τον παλμό μιας ακατάσχετης δόνησης που
μεταμορφώνει τους μύθους σε ζωντανές διαθλαστικές διηγήσεις της βιωμένης
προσωπικής αλλά και της συλλογικής εμπειρίας. Γι’ αυτό και ακούγεται σαν
ψίθυρος που στηρίζει τη μόνη αλήθεια που μας σώζει και μας χαρίζει ελπίδα. Την
ΑΓΑΠΗ…»
Toν Ιούνιο του 2010, καλεσμένος της
Λουκίας συμμετείχα ως μέλος στην κριτική επιτροπή του κινηματογραφικού φεστιβάλ
Ecofilms
στη Ρόδο, για τις ταινίες
μεσαίου μήκους. Μαζί με το Δημήτρη Ινδαρέ
και το Χρήστο Ζούρα είχαμε την
τύχη να παρακολουθήσουμε από μέσα όλη αυτή την ακάματη προσπάθεια που κατέβαλε
για 10 χρόνια η κοινή μας φίλη ,σκηνοθέτης και διοργανωτής αυτής της τεράστιας
συλλογής βλεμμάτων μαζί με το σύντροφό
της Νίκο Νικολαϊδη για να δίνουν ζωή και ψυχή σε ένα πραγματικά σπάνιο και
μοναδικής ποιότητας και περιεχομένου κινηματογραφικό φεστιβάλ. Δεν ήταν ταινίες
που μιλούσαν μόνο για το περιβάλλον, αλλά ζωντανές ματιές που εστίαζαν με
δεκάδες διαφορετικούς τρόπους στην πολιτική, την κοινωνική, την καλλιτεχνική
συνθήκη του κόσμου μας. Όλη η ευαισθησία, οι ανάγκες ,οι αγωνίες και οι
προσδοκίες ενός οικουμενικού και βαθιά ουμανιστικού κινηματογράφου
συγκεντρώνονταν για μια εβδομάδα στο θερινό σινεμά και την κλειστή αίθουσα
ΡΟΔΟΝ επιτρέποντας στους ροδίτες, τους επισκέπτες, τους νέους και τους
υποψιασμένους αλλά και τους εφήμερους θεατές να καταδυθούν στο σύμπαν της
κινούμενης εικόνας και να επιβεβαιώσουν με τον καλύτερο κάθε χρονιά τρόπο πως η
τέχνη του κινηματογράφου είναι μια υπόθεση που κινητοποιεί την αληθινή δημιουργική
πνοή και τους προβληματισμούς που ορίζουν τον ανθρώπινο βίο. Συναντήσεις,
προβολές, συζητήσεις, παρουσιάσεις, ενστάσεις, κριτικές αποτιμήσεις, μια
διαδικασία ουσιαστικής και ευαίσθητης στράτευσης σε όλα τα μέτωπα όπου μπορεί
να υπάρχει διαπραγμάτευση για το μεγάλο κοινό ανθρώπινο διακύβευμα ενός
καλύτερου κόσμου. Η Λουκία, με μεγάλο κόπο και επίμονη και σχολαστική προσωπική
εργασία, λειτουργούσε ως πυκνωτής ιδεών, οπτικών και προσεγγίσεων,
συγκεντρώνοντας με τεράστια προσπάθεια όλο το περίσσευμα μιας σωματικής,
διανοητικής και ψυχικής πολλές φορές δημιουργικής κατάθεσης και στη συνέχεια με
απίστευτη γενναιοδωρία και σπάνια ειλικρίνεια και δοτικότητα το αναδιένειμε σε
όλους όσους είχαν την εσωτερική δύναμη και την προσωπική όραση και τη
δεκτικότητα να εντρυφήσουν, να εννοήσουν, να κατανοήσουν, να παλαίψουν μέχρι το
τέλος για να κτίσουν τους δεσμούς που μπορούν να μας δένουν με τους ανθρώπους,
να δίνουν αξία στα πράγματα, να δοξολογούν την ίδια την ύπαρξη. Η Λουκία δεν
γύρεψε ποτέ κανένα αντάλλαγμα, παρά μόνο τη συμμετοχή του κοινού, την κοινή
εμπειρία με τις δημιουργικές αναζητήσεις των άλλων, την τρυφερή ανταπόδοση σε
ένα βλέμμα ανοικτό προς όλους…
...Λουκία θα είσαι πάντα εδώ έμπνευση και πίστη..Όσο το βλέμμα σε αποζητά και η μνήμη σού προσφέρει μια ζεστή αγκαλιά
βγαλμένη από το "παραμύθι της αγάπης και της ελπίδας", τη σπαρακτική
διήγηση της ίδιας της ζωής...Όσο το άνθισμα της επιθυμίας μετατρέπει το εφήμερο
και το στοιχειώδες σε γενναιόδωρο συναίσθημα και εγρήγορση διανοητική...Όσο η
ύπαρξη εξυψώνεται σε δωρεά για τον "Άλλο" και τα λόγια των ποιητών
κατοικούν στις θάλασσες του Αιγαίου...Μέχρι την έσχατη ώρα που τον κόσμο θα
ψάλλουν οι χορωδίες των μικρών παιδιών που σε συγκινούν...Όσο θα λάμπουν το
μπλε και το πορτοκαλί χρώμα που προτιμάς και όσο ανασαίνουν οι φίλοι σου...
Odyss, 30.12.2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου