Ο ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΕΜΙΛΙ

Στυλιανός Αλεξίου*_ένας «μηχανικός» του λόγου

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΕ_ ΤΑΚ _ 19.02.2011
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ_ ΗΡΑΚΛΕΙΟ


Επεξεργασμένη φωτο.από την εκδήλωση_Αρχείο Μαρίας Χουλάκη



Μικρός ποιητικός χαιρετισμός

σ΄ένα μηχανικό του λόγου**

Εκλεκτέ δάσκαλε των εραστών του λόγου, φίλες και φίλοι, αγαπητοί συνάδελφοι

Ιδού λοιπόν ένας μηχανικός του λόγου όπως εύστοχα τον χαρακτήρισε η Αγγέλα Καστρινάκη, που μας τιμά όλους ετούτη τη βραδιά, κομίζοντας με την παρουσία του σ΄ αυτό το χώρο της μνήμης ,ένα δώρο ακριβό σε όλους μας. Θυμούμαι ακόμη νέος τα φαγιούμ και τις εικόνες της κρητικής σχολής σε τρεις πολύτιμες εκθέσεις που έφερε στο χώρο αυτό ο Νίκος Γιανναδάκης, καθαγιάζοντάς τονε για πάντα με μια σεβαστική προσφορά ζείδωρη για την πόλη. Ναι, και τα έργα του Δομήνικου πάλι εδώ, που κίνησε από το Χάνδακα χρόνους πολλούς πριν μισέψει κι η Μεσοπαντίτισσα, για να στολίσει με το πάθος και τους κόκκινους χιτώνες του, καθεδρικούς στο μακρινό Τολέδο.

Και απόψε πάλι κάτω από τις τοξοστοιχίες της στολισμένης με πλουμισμένα σχέδια αρχιτεκτόνων βασιλικής ξαναλάμπει πάλι το ίδιο φως που μόνο ο Λόγος του πολιτισμού έχει τη δύναμη να εκπέμπει. Ένας αρχιτεχνίτης της γραφής, ο Στυλιανός Αλεξίου, στήνει με τις λέξεις του ανώγια και κατώγια ,εναποθέτει λίθους θεμελιακούς και πλέκει σκαλωσιές για να περάσουνε τα υλικά της έμπνευσης και να αναδυθούνε από τις βάσεις και τα υποστρώματα, ευφορικά χαρμάνια που με αδρές περίτεχνες υφές θα υψώσουνε στον ουρανό τη στιβαρή δομή του λόγου. Χαράζοντας στ’ ανώφλια ρίμες από τον ‘Ρωτόκριτο ,κλείνοντας τρυφερές προσωπικές γραφές φιλίας και μνήμης στου χρόνου τις φιάλες- χτισμένες λες μέσα στα ανακουφιστικά ημιθόλια που γεφυρώνουν τις αντηρίδες των περασμένων με τα μελλούμενα- κι ανακατεύοντας τις άκρες και τα σπαράγματα των λέξεων ,καθώς μπαίνουν η μια δίπλα στην άλλη για να γενούνε σώμα και να στεριώσουν και να λάμψουνε κάτω απ’ το φως του νου οι γοητευτικές ψηφίδες του μαστόρου, που έγνοια του λες μοναδική και κάματο σωματικό μα και διανοητικό συνάμα έχει το κτίσιμο ενός κόσμου που για τους μύστες και τους υποψιασμένους, αλλά και για τους απόμακρους ακόμη, μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα εξαιρετικό Τοπίο νοήματος, τοιχογραφημένο με τα υλικά της ύπαρξης της ίδιας.

Είναι ο λόγος του στ΄ αλήθεια δροσερός σαν ποίημα που αναβλύζει από το χθόνιο βάθος εκεί που μόνο οι νεροσυρμές με νάματα καθάρια σαν τα κρύσταλλα διαβαίνουν από τις γης τις χαραμάδες και σκιερός σαν λιακωτός οξώστης την ώρα της απαντοχής μετά τη δύση του ήλιου. Το έργο του απύθμενη κατάθεση μιας τέχνης που πορεύεται με διανοητικούς κυματισμούς στα μονοπάτια μιας γλώσσας που του τη χάρισαν κι εκείνου –ελληνική- στις αμμουδιές του Ομήρου. Ίχνη που ανεξίτηλα χαράχτηκαν σε κριτικά δοκίμια και μελέτες, σε οδηγούς και ξεναγήσεις για τις αρχαιότητες , σε μεταφράσεις και ποιητικές μεταγραφές σε ζώπυρης φροντίδας κείμενα κι ανεμαζώματα σαν του αξεπέραστου ΄Ρωτόκριτου και της Αρετούσας, σε κείμενα θυμητικά για φίλους και ανθρώπους εξαιρετικούς που γνώρισε και εκτιμά, σε γραφές πολύτιμες με τη μοναδική της Μάρθας συντροφιά και συνδρομή, σε διαλόγους θεατρικούς μιας ντόπιας αναγέννησης και σε τραγούδια δημοτικά και στιχοπλοκίες του ατέρμονος χρόνου που αναδιπλώνεται συνέχεια μέσα από τις ριμαδόρικες φόρμες και τις διηγήσεις και την παραμυθία της διήγησης, αυτός είναι ο μοναδικός εξαίσιος πλούτος μιας ολοένα και πιο στοχαστικής εξύψωσης που αποτελεί το σύμπαν αυτού του μεγάλου τέκνου της Κρήτης και του Κόσμου.

Που μόνο ο λόγος μπορεί να τον επαναθεμελιώνει ηθικά κάθε μέρα, όπως τόσο εύστοχα σημείωνε το 2006 σε μια σπουδαία αποστροφή της η Τζούλια Κρίστεβα στην Καθημερινή και να διασώζει τα νοήματα που χάθηκαν τότε στα Κερκυραϊκά του Θουκυδίδη με τους εμφύλιους των λέξεων όπου οι αντίπαλοι δεν δίσταζαν να διαστρέφουν το περιεχόμενο και τις έννοιες μαζί, στην εποχή του Γαλιλαίου που εναντιώθηκε στον ανορθολογισμό διατυπώνοντας με θάρρος το προσωπικό του κοσμικό όραμα και επιμένοντας να υπερασπίζεται τα αυτονόητα, στη φοβερή περίοδο του ευρωπαϊκού μεσοπολέμου που άνοιξε τις πύλες για την κόλαση με τον αφορισμό «η εργασία απελευθερώνει» γραμμένο με γράμματα μεταλλικά στην είσοδο του Άουσβιτς και υποχρεώνοντας τον Τιοντόρ Αντόρνο να πει πως μετά απ΄ αυτό «…η ποίηση είναι βαρβαρική…» , στη φράση του Όργουελ στο «1984» που εμπνευσμένος από «το άπειρο και το μηδέν» του Αρθουρ Καίσλερ διατείνονταν πως «…η ελευθερία είναι σκλαβιά…».Για να ξαναβρεθούν στην αγωνία της σολωμικής επίκλησης «…μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα…», στη δωρικής λιτότητας φράση «Amor Omnia» στη τελευταία σκηνή της αξεπέραστης Γερτρούδης του Δανού Καρλ Ντράγιερ, στους μοναδικούς στίχους της ερωτευμένης Αρετούσας «…Και πώς μπορώ να σ' αρνηθώ κι α θέλω δε μ' αφήνει τούτη η καρδιά που εσύ 'βαλες σ' τς' αγάπης το καμίνι….» και ακόμη στη σπαρακτική επίκληση «…στο μαύρο γάλα της αυγής…» του Πάουλ Τσέλαν, όπου μόνο οι λέξεις και η ποίηση μπορούν να πουν όλα όσα ξεπερνούν το φάσμα της ανυπαρξίας και δείχνουν πως το πάθος για ζωή εναντιώνεται στη φθορά και τη βαρβαρότητα. Ο λόγος του Στυλιανού Αλεξίου είναι καμωμένος από χιλιάδες στέρεα υλικά και συνάψεις πολύτροπες και το ανθεκτικό κονίαμά του αντλεί από όλα τα κοιτάσματα της βιωμένης εμπειρίας της γλώσσας και είναι χυτεμένο με τρόπο πολύσχημο στα βιβλία και το έργο του δένοντας το κλειδί του θόλου που μας σκέπει. Του «τεύχους» (δηλ. του κτίσματος) της λογικής αλλά και του ονείρου μας αντάμα.

Ολοκληρώνοντας, αυτό τον από βάθους μικρό χαιρετισμό ενός Αρχιτέκτονα στον αρχιμάστορα του λόγου, θέλω να του αφιερώσω λίγους μονάχα στίχους .Το ποίημα με αριθμό «778», που έγραψε η Έμιλι Ντίκινσον –το 19ο αιώνα- που τόσο προσωπικά με συγκινεί αλλά θαρρώ πως κάνει και για την περίσταση. Το έγραψε κι ύστερα το’ κλεισε κι αυτό μέσα σ΄ ένα συρτάρι για να το ανασύρει μετά από χρόνια λήθης η μυστική αίσθηση που επιτρέπει να διαβείς απρόσμενα σ΄εκείνο το κρυφό δωμάτιο της «ζώνης». Να μην ΄πομείνεις απόξω δηλαδή ωσάν τους τρεις αλαφροϊσκιωτους περιηγητές στον «Στάλκερ», το κινηματογραφικό δοκίμιο του ποιητή των κινούμενων εικόνων μάρτυρα Αντρέι Ταρκόφσκι, καθώς μπορεί να σου λείπει η «μέσα βλέψη» κατά που ΄γραφε ο Πικιώνης ή η «εσωτερική όραση» αν προτιμάτε τον Σεμίρ Ζεκί. Λέει ετούτο το μικρό διαμάντι λοιπόν που σας αφιερώνω σεβαστέ δάσκαλε όλων μας:

Ποίημα με αρ.778 / Έμιλι Ντίκινσον

Tέσσερα Δέντρα – σ ΄έρημο Χωράφι –

Δίχως Τάξη

'Η Σκοπό, ή Δράση Φανερή –

Στην ίδια θέση –

Ο Ηλιος – ένα Πρωί τα συναντά –

Ο Ανεμος –

Κανένας Γείτονας – κοντά τους –

Μόνο ο Θεός –

To Χωράφι τους δίνει – τον Τόπο –

Για χάρη Του – Εκείνα – το Βλέμμα του Περαστικού –

Μιας Σκιάς, ή ενός Σκίουρου ,ίσως-

Κάποιου Παιδιού –

Ποιο είναι το Έργο τους στην όλη Φύση –

Ποιό Σχέδιο

Καθένα χώρια- εμποδίζει – ή επιτρέπει –

Άγνωστο –

Odyss,20.02.2011

Σημειώσεις:

*/ Ο Στυλιανός Αλεξίου, γεννημένος πριν από 90 χρόνια (1921-), στη διάρκεια σχεδόν ενός κρίσιμου αιώνα, εξακολουθεί να αποτελεί πάντα τον ακαδημαϊκό δάσκαλο, το συγγραφέα, τον αρχαιολόγο, τον ερευνητή και στοχαστή του Κρητικού πολιτισμικού υποστρώματος αλλά και όλων των προσλήψεων ενός βαθιά ουμανιστικού προσωπικού βιώματος με τις οποίες τον εφοδίασε η συστηματική και επίπονη αναζήτηση σε όλες τις περιοχές της ιστορικής και της λογοτεχνικής διαδρομής του τόπου και κατάφερε να αναδειχτεί σε σημαίνουσα προσωπικότητα των ελληνικών γραμμάτων. Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης (δίδαξε την περίοδο 1977-1991), πρώην Γενικός Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης και Διευθυντής του Μουσείου Ηρακλείου (1962-1977), είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, του Γερμανικού Ινστιτούτου και Επίτιμος Διδάκτωρ των πανεπιστημίων Padova, Αθηνών και Κύπρου. Ανακάλυψε τους υστερομινωικούς τάφους του Λιμένος Κνωσού και τους πρωτομινωικούς θολωτούς τάφους της Λεβήνος (Λέντα).Στο μουσείο Ηρακλείου δημιούργησε μια νέα πτέρυγα και την αίθουσα της Συλλογής Γιαμαλάκη. Ίδρυσε τα μουσεία Χανίων και Αγίου Νικολάου.

Δημοσίευσε πολλές εργασίες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Πραγματοποίησε φιλολογικές μελέτες και εκδόσεις έργων ("Έρωτόκριτος", "Απόκοπος", "Βοσκοπούλα", "Διγενής Ακρίτας", Σολωμός"), καθώς και μελέτες σχετικές με την κοινωνία, τη ζωή και τον πολιτισμό της Κρήτης από το 15ο μέχρι το 17ο αι. Άλλες εργασίες του αφορούν σε θέματα ιστορικής γλωσσολογίας και σε ετυμολογήσεις λέξεων του κρητικού ιδιώματος και των νέων ελληνικών. Τους τελευταίους μήνες του 2010 εξέδωσε ένα ογκώδες βιβλίο ,την «Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας» και μια μικρή συλλογή κειμένων μνήμης και φιλίας για πνευματικές προσωπικότητες κυρίως της Κρήτης που αποτελούν σπουδαία πονήματα μιας αδιάκοπης δραστηριότητας και ενός διαρκούς εφηβικού ζήλου. Είναι επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία μεταξύ των οποίων το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1993), ο Χρυσούς Σταυρός του Τάγματος της Τιμής (2003), ο τίτλος του Commendatore της Ιταλικής Δημοκρατίας και ο Χρυσούς Σταυρός Αγίου Ανδρέου της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας και έχει ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Χανίων και Σητείας.

Σε όλους τους χώρους των ενδιαφερόντων του, η εκτεταμένη και εξαντλητική εντρύφηση, η καθαρότητα των προσεγγίσεων, η πρωτοτυπία και η εγκυρότητα των διατυπώσεων και η ανυπόκριτη ορθολογική του διάθεση που πλουτίζεται από τις προσωπικές αρετές που τον διακρίνουν, τοποθετούν τον πάντα ακμαίο αυτό άνθρωπο των γραμμάτων και εκλεκτό τεχνίτη του λόγου σε μια ιδιαίτερη θέση που τιμά την Κρήτη και τους ανθρώπους της, το Ηράκλειο και την ελληνική επιστημονική κοινότητα που με τόση συνέπεια υπηρετεί μέχρι σήμερα.

 

**/Το κείμενο αυτό αποτελεί το σύντομο χαιρετισμό μου στην εξαιρετική συνάντηση του Στυλιανού Αλεξίου με τους μηχανικούς του τμήματος Ανατολικής Κρήτης του ΤΕΕ,το Σάββατο 19.02.2011, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο. Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν η Αγγέλα Καστρινάκη, Καθ.Νεοελληνικής Φιλολογίας του Παν.Κρήτης, ο Κώστα Ανδρουλιδάκης Αν.Καθηγητής Φιλοσοφίας του Παν.κρήτης και η Λένα Τζεδάκη-Αποστολάκη, Φιλόλογος-Ιστορικός. Χαιρετισμούς έκαναν ο Πέτρος Ινιωτάκης,Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΕΕ-ΤΑΚ και η Μαρία Φραγκιαδάκη, Φιλόλογος και αντιπρόεδρος του Συνδ.Φιλολόγων Ν.Ηρακλείου. Η βραδιά ολοκληρώθηκε με το μοναδικό φωνητικό σύνολο "Θαλήτας" υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Γεωργίου Καλούτση.

ميدان التحرير

ή Midan Tahrir δηλαδή Πλατεία Απελευθέρωσης [στο Κάιρο]

Το αθάνατο βλέμμα και η επίκληση της Νεφερτάρι

[αφιερωμένο στους Αιγύπτιους διαδηλωτές από έναν κεφτιού*]

Αίγυπτος. Eίναι μια μεγάλη χώρα. Τόπος ενός σπουδαίου πολιτισμού. Κατοικημένη χιλιάδες χρόνια, φιλοξενεί μερικά από τα πιο συγκλονιστικά ανθρώπινα δημιουργήματα. Οι άνθρωποί της είναι ένας λαός ευγενικός που ξέρει να σε υποδέχεται. Βρίσκεται τόσο κοντά στην Κρήτη και είχε σχέσεις με τους κεφτιού (τους κρητικούς) από εκείνα τα παλιά χρόνια που οι μινωίτες έπλεαν ατρόμητοι στα νερά της Μεσογείου για να κατακτήσουν τα μακρινά όρια μιας διαδρομής που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στο πέρασμα των χρόνων.

Το μελαψό τους χρώμα είναι και σήμερα το ίδιο με τα σκουρόχρωμα καφετιά μπούστα και τις μυθικές φιγούρες που κατοικούν για χιλιάδες χρόνια κοσμημένους ναούς και κρύπτες μυστικές μεταφέροντας μέχρι σήμερα σε μας τα στιγμιότυπα μιας συγκλονιστικής αφήγησης από ατέλειωτες δυναστείες και μερικές γυναίκες φαραώ που στοίχειωσαν την αιωνιότητα τυλιγμένες σε προστατευτικές γάζες και αποθέτοντας τα σπλάχνα τους ξεχωριστά μέσα σε καμαραϊκά** αγγεία που έφτασαν ίσαμε τις μέρες μας, μάρτυρες ενός μοναδικού και τόσο παράξενου πολιτισμού που ώρες ώρες ακόμη και τώρα μοιάζει στα μάτια μας απόκοσμος.

Η αρχαία αιγυπτιακή ζωγραφική αλώβητη σχεδόν μέσα στα ζωντανά της χρώματα μετέφερε ίσαμε σήμερα σπουδαίες γραφές και πληροφορίες απίστευτες για την καθημερινότητα και τις ιδέες αυτού του σπουδαίου τόπου και των ανθρώπων που τον κατοίκησαν σε όλες τις ιστορικές στιγμές ενός κοινού με μάς βίου μεσογειακού. Αν περιηγηθεί κανείς μόνο σε μερικές από αυτές τις υπέροχες παραστάσεις με τη σταμπωτή σχεδόν επίπεδη επεξεργασία ,όπου ανακατεύονται με μοναδική δεινότητα μορφές ανθρώπων και γερακόσχημων θεών και ιερογλυφικά περίτεχνα πλεγμένα με ιερά σύμβολα της αιωνιότητας και του ατελεύτητου ταξιδιού στο χρόνο, θα νιώσει σίγουρα αυτή την περίεργη έλξη και τη γοητεία που μόνο τα σπουδαία δημιουργήματα του πολιτισμού μπορούν να προκαλούν.

Για την αιγυπτιακή αρχιτεκτονική με τις κοσμικές χαράξεις και την αναζήτηση μιας ιερής αρμονίας που είναι γερά κτισμένη πάνω σε ένα ακραίο σχεδόν διανοητικό υπόβαθρο τα πρότυπα μόνο της κατασκευής και οι προσεγγίσεις κλίμακας δεν είναι κατά την άποψή μου επαρκή για να υποστηρίξουν με πειστικό τρόπο μια ερμηνεία της. Έχω μέχρι σήμερα διαβάσει πολλά πομπώδη κείμενα για την υπερφυσική και τυμβώδη γεωμετρία των ναών της Αιγύπτου, με επιχειρήματα βασισμένα κυρίως στην εμμονή μιας γραμμικής ερμηνείας του κτισμένου, με αυθαίρετες αναφορές σε φαραωνικά μεγέθη και κυρίως στην περιγραφή των ιεραρχικών δομών εκείνης της πανάρχαιας θρησκευτικά δομημένης κοινωνίας που έθετε στο κέντρο τον ύψιστο ηγέτη φαραώ και την ιερή του κάστα ισοπεδώνοντας όλους τους υπόλοιπους σε μια χαμηλή υπηρετική τάξη υπάκουη και εξαντλητικά εργατική.

Αυτή η βαθιά μεταφυσική σε αναζητήσεις κοινωνία, παρήγαγε μερικά από τα πιο ιδιότυπα και μοναδικά αρχιτεκτονήματα των αιώνων. Οι πυραμίδες και οι ναοί με τις απίστευτες παραστάσεις και τα μνημειακά γλυπτά βασιλέων που ορίζουν μέχρι τώρα για χιλιάδες χρόνια τη ροή του Νείλου και το πέρασμα των νερών του στη Μεσόγειο, θεωρώ πως αντιπροσωπεύουν δημιουργήματα που έχουν ανάγκη μιας πολύ πιο σύνθετης οπτικής και μιας ερμηνείας που οφείλει να ενσωματώνει μέσα της και όλες τις αναφορές όχι μόνο στο κτισμένο άλλα αλλά και το άυλο και εκείνο που δεν εκφράστηκε ποτέ μέσα από τη λογική του ορατού και του απτού αλλά κινείται στις περιοχές μιας δοξαστικής σχεδόν ερμηνείας του εποικοδομήματος και του «θορύβου υποβάθρου» που συνοδεύει το συμπαντικό κενό. Η αιγυπτιακή αρχιτεκτονική κατά την απόψή μου δεν μνημειώθηκε μόνο με τα υλικά που σύρθηκαν με κόπο πάνω σε ξύλινα έλκηθρα στην καυτή άμμο της ερήμου αλλά εγκατέστησε μέσα στην αιωνιότητα μια ευδιάκριτη ματιά στις πιο απομακρυσμένες εσχατιές του απείρου και κατάφερε να εκφράσει με τις φοβερές πομπές των κριαρόμορφων λεόντων και την εικονογραφία των κυνοκέφαλων θεών, την ανάδυση και τη δοξαστική αναφορά σε ένα κόσμο που προσμένει πάντα να στρέψομε το βλέμμα μας ψηλά και να υπερβούμε τη χθόνια έδραση και τα πιο χαμερπή χαρακτηριστικά με τα οποία μας έχει εξοπλίσει ο πηλός από τον οποίο πλαστήκαμε για να μετατραπεί στο τέλος και πάλι σε αστρική σκόνη και να επιστρέψει στα νεφελώματα και τους γαλαξίες εκεί που θα συνεχιστεί η αέναη αναγέννηση των όντων και η επιστροφή του υπάρχοντος.



Αρχαία Αίγυπτος_Η παράσταση
της Νεφερτάρι









Κάιρο 2011_Νεαρή αυγύπτια διαδηλώτρια

Σκέφτομαι αυτές τις μέρες τα χιλιάδες πρόσωπα στην πλατεία Ταχρίρ, με τα ζωγραφιστά τους μάτια και τις βαθύχρωμες καστανές ίριδες που μοιάζουν με τη ματιά της βασίλισσας Νεφερτάρι που διαπερνά αγέρωχη με το στιβαρό της βλέμμα την αιωνιότητα στεφανωμένη με βάγια και υψώνοντας τελετουργικά τα χέρια της σε ένα κόσμο συμβόλων που την περιβάλλει με γραφές ανεξίτηλες προορισμένες να μας μεταφέρουν λες την αέναη μαρτυρία μιας μυστικής επίκλησης.


Κοιτάζω επίμονα τη φωτογραφία της όμορφης νεαρής αιγύπτιας διαδηλώτριας με τη μαντήλα και τα σημάδια τις αντίστασης γραμμένα πάνω στο σώμα της –σημαία της εξέγερσης και συγκρίνω τα σηκωμένα χέρια της που σκίζουν με τα μοντέρνα δάκτυλα τον ουρανό κραδαίνοντας το σημερινό δικό της οργισμένο πάπυρο και σκέφτομαι πόσο προφητικός φαντάζει ο αρχαίος καλλιτέχνης την ώρα που ζωγράφιζε την κομψή φιγούρα της θεϊκής Νεφερτάρι , επικαλούμενος με τρόπο άδηλο και συγκλονιστικό συνάμα την πόζα μιας χειρονομίας που μοιάζει να στοιχειώνει την αιωνιότητα. 

Στην Αλεξάνδρεια με το φάρο που φώτισε τη ρότα των αρχαίων ταξιδευτών και όπου σήμερα ξανακτίστηκε μια λαμπρή καινούρια βιβλιοθήκη που φέρει χαραγμένα πάνω της όλα τα γράμματα του γλωσσικού πλούτου που διασώζει ο κόσμος μας, έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του ο ποιητής του διεθνούς Ελληνισμού ο Κ.Π.Καβάφης. Αντί σχολίου για όσα συμβαίνουν σήμερα στις επαναστατημένες πόλεις της Αιγύπτου, της μεγάλης κοινής αφετηρίας του παγκόσμιου πολιτισμού, θέλω να αφιερώσω τους παρακάτω λιγοστούς στίχους στα νεαρά πρόσωπα που πυρπολούν με το πάθος τους για Ελευθερία, την Πλατεία της Απελευθέρωσης στο Κάιρο, τις πλατείες όπου τα πλήθη παίρνουν στα χέρια τους τον κόσμο σηκώνοντας τα χέρια σ΄αυτή τη μυστική χιλιόχρονη προσευχή της ύπαρξης που αρνείται να υποκύψει και μετασχηματίζει διαρκώς στο χρόνο τους κυματισμούς της σε αίτημα για αξιοπρέπεια…

Ο Βασιλεύς Δημήτριος



Ώσπερ ου βασιλεύς, αλλ' υποκριτής,

μεταμφιέννυται χλαμύδα φαιάν αντί

της τραγικής εκείνης, και διαλαθών

υπεχώρησεν.





ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΒΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Σαν τον παραίτησαν οι Μακεδόνες

κι απέδειξαν πως προτιμούν τον Πύρρο

ο βασιλεύς Δημήτριος (μεγάλην

είχε ψυχή) καθόλου - έτσι είπαν -

δεν φέρθηκε σαν βασιλεύς. Επήγε

κ' έβγαλε τα χρυσά φορέματά του,

και τα ποδήματά του πέταξε

τα ολοπόρφυρα. Με ρούχ' απλά

ντύθηκε γρήγορα και ξέφυγε.

Κάμνοντας όμοια σαν ηθοποιός

που όταν η παράστασις τελειώσει,

αλλάζει φορεσιά κι απέρχεται.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης,1906

Οdyss,4.02.2011

Σημειώσεις:

*κεφτιού / κρητικός στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα.
**καμαραϊκά αγγεία / Κεραμική της Μεσομινωικής περιόδου που διακρίνεται για την πολύχρωμη διακόσμησή της και την υψηλή καλλιτεχνική της ποιότητα. Παραγόταν προφανώς σε ανακτορικά εργαστήρια (κυρίως στην Κνωσό και τη Φαιστό) και εξαγόταν στην Αίγυπτο και τη Συροπαλαιστίνη. Το επίθετο «καμαραϊκός» προέρχεται από τον τόπο εύρεσης της πρώτης μεγάλης ομάδας αυτών των αγγείων στην Κρήτη, το σπήλαιο των Καμαρών στις νότιες παρυφές του Ψηλορείτη.

Ο προϊστορικός πολιτισμός, που αναπτύχθηκε κυρίως στην Κρήτη και από κει διαδόθηκε και στην ηπειρωτική Ελλάδα και σε μερικά νησιά του Αιγαίου Πελάγους, επικράτησε να λέγεται Αιγαίος πολιτισμός, επειδή εντοπίστηκε απ' αυτήν τη θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου. Από τα διάφορα, λοιπόν, κρητικά καλλιτεχνήματα, που βρέθηκαν μέσα σε αιγυπτιακούς τάφους και από προϊόντα της αιγυπτιακής τέχνης, που βρέθηκαν σε τάφους της Κρήτης, ο Έβανς έβγαλε το συμπέρασμα ότι η αρχή του μινωικού πολιτισμού πρέπει να τοποθετηθεί στην εποχή των πρώτων δυναστειών της Αιγύπτου, δηλαδή περίπου στα 3400 π.Χ. Με αρχή αυτήν την πιθανή χρονολογία προχώρησε ο Έβανς στη διαίρεση του μινωικού πολιτισμού σε τρεις περιόδους:

Πρωτομινωική περίοδος που διάρκεσε δώδεκα αιώνες, από το 3400 μέχρι το 2200 π.Χ

Μεσομινωική περίοδος με διάρκεια έξι αιώνων από το 2200 π Χ έως το 1580 π.Χ. και

Υστερομινωική περίοδος που συμπίπτει με τη Μυκηναϊκή και διαρκεί από το 1580 έως το 1200 π.Χ., οπότε εξαφανίζεται απότομα από την Κρήτη αλλά εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι το 1100 π.Χ. στη Ν. Ελλάδα και μέχρι το 1000 π.Χ. στα παράλια της Μ. Ασίας και στη Φοινίκη, όπου υπήρχαν μινωικές αποικίες.(από την Wikipedia)