ΜΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΥΓΓΝΩΜΗΣ
ΣΤΑ 65 ΧΡONIA ENΟΣ ΚΟΙΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ
6.08.1945 / 6.08.2010
6.08.1945 / 8:15 το πρωί. Οι δείκτες των ρολογιών χιλιάδων άτυχων κατοίκων της Χιροσίμα σταμάτησαν εκείνη την ώρα για πάντα. Για να θυμίζουν το άνοιγμα της πύλης της κόλασης που ξανάνοιγε για πολλοστή φορά μέσα στη μαζική παράκρουση του β΄ παγκόσμιου πολέμου. Λίγους μήνες πριν είχε κλείσει η πόρτα του ΄Αουσβιτς και του Μπιρκενάου στην Ευρώπη και οι δαίμονες του ανθρώπινου αφανισμού αναζητούσαν αιμοδιψείς τα νέα τους θύματα. Ο πρόεδρος Τρούμαν, απλά χρειάστηκε να επικυρώσει με μια απόφασή του την έμπρακτη πια δοκιμή πάνω σε χιλιάδες «εχθρούς» της άλλης πλευράς, του περίφημου προγράμματος «Μανχάταν» που υπηρέτησαν με ζήλο τα πιο λαμπρά μυαλά της επιστημονικής κοινότητας της εποχής και κατάφερε να κυοφορήσει το «fat boy» που εκείνο το φρικτό πρωινό απέβαλε η δαιμονική μητέρα-φονιάς που είχε το ίδιο όνομα με τη μάνα του πιλότου της πτήσης.Enola Gay.
 |
| Η "αστική" Χιροσίμα μετά τη βόμβα. |
Δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Τη μαύρη εκείνη αυγή για τη Χιροσίμα και τους εκατοντάδες χιλιάδες αθώους κι ανυποψίαστους αφανισμένους κατοίκους της ,ανέτειλε μια νέα φρικτή εποχή. Η πυρηνική. Κανείς πια δεν μπορεί να εγγυηθεί τίποτα σε κανένα. Όλα μπορούν να συμβούν κάθε στιγμή. Ο κόσμος μας είναι απολύτως ευάλωτος όσο υπάρχουν φανατικοί –και είναι πολλοί παντού- και όσο δεν υπάρχουν πολιτικοί δημοκρατικοί θεσμοί που να υπηρετούν τις ανθρώπινες αξίες. Βέβαια για να συμβαίνει αυτό πρέπει να υπάρχει δημόσια συζήτηση, συλλογικές λειτουργίες και δημοκρατικοί κανόνες. Με λίγα λόγια να υπάρχει ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Που δεν έχει και πολλή σχέση με όσα συμβαίνουν σήμερα στις αναπτυγμένες κοινωνίες του κόσμου, όπου ο πρώτος λόγος δεν ανήκει πια στις αντιπροσωπευτικές μας εκφράσεις αλλά στους εξωπολιτικούς και υπερεθνικούς οικονομικούς μηχανισμούς επιρροής και στους κάθε λογής θεολογίζοντες της αγοράς και των εξωθεσμικών της παραγόντων.
Κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου, όταν ήμουν παιδί περίμενα το πανηγύρι του καλοκαιριού στο οροπέδιο του Καθαρού της Κριτσάς. Μεγαλώνοντας όμως αυτή τη μέρα την έχω πια καταχωρήσει στη συνείδησή μου ως ημέρα μνήμης για τη Χιροσίμα. Θέλω πάντα εκείνη τη μέρα να ζητήσω προσωπικά συγγνώμη από τα θύματα εκείνης της αναίτιας πράξης. Κι ας μην είχα γεννηθεί τότε, κι ας μην είχε ο τόπος μου καμιά ευθύνη για όσα συνέβησαν εκεί, καθώς κι εκείνος προσπαθούσε τότε να επουλώσει μάταια όπως αποδείχτηκε τις χαίνουσες πληγές του που δεν έλεγαν να κλείσουν αλλά συνεχίστηκαν με βία για πολλά χρόνια μετά. Ο Θουκυδίδης έγραψε στο βιβλίο του για τα Κερκυραϊκά (περί εμφυλίου) πως ήτανε τέτοια η κατάντια στη διάρκεια του εμφυλίου που οι αντίπαλοι σε τίποτα δεν είχαν να διαστρέφουν ακόμη και τα νοήματα των λέξεων προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους. Φαντάζομαι πως ο Τζορτζ Όργουελ το 1948, μέσα στη δίνη του ελληνικού εμφυλίου, όταν έγραφε το προφητικό και εφιαλτικό βιβλίο του με τίτλο «1984» θα πρέπει σίγουρα να είχε διαβάσει την πρωτότυπη αρχαία εκδοχή της «διαστροφής του νοήματος».
 |
| Χιροσίμα/ Μάνα και παιδί που επέζησαν |
Τι ήταν αλήθεια και η Χιροσίμα; Μια πράξη απόλυτης διαστροφής. Ένα μεγάλο έγκλημα κατά της ανθρώπινης ζωής. Μια συμπεριφορά που χωρίς περιστροφές μπορεί να περιγραφεί ως ένα μαζικό έγκλημα του κοινού ποινικού δικαίου σίγουρα καταδικασμένο στις συνειδήσεις των ανθρώπων αλλά και από το θείο και τον ανθρώπινο νόμο. Αυτές τις διαστάσεις έχει στα δικά μου μάτια και στις συνειδήσεις των ανθρώπων που υπερασπίζονται κατά προτεραιότητα την ιερότητα της ζωής και όχι των στόχων του κυρίαρχου κάθε φορά συστήματος που κινεί τις τύχες του κόσμου. Όσο αθροίζονται οι εμπειρίες και μπορεί κανείς να κατανοεί σε μεγαλύτερο βάθος τόσο πιο επιφυλακτικός μπορεί να γίνεται με τις περισπούδαστες ερμηνείες (μπούρδες κοινώς) που μας επιβάλλονται ως αδήριτες δήθεν και απαραίτητες διαπιστώσεις που με τη σειρά τους παραπέμπουν σε μονοδιάστατες σχεδόν επιχειρησιακές πρακτικές. Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας. Εκπληκτική ρήση του Λαοκόοντα κατά την πολιορκία της Τροίας που τελικά δικαιώθηκε. Πόσο μάλλον όταν δεν φέρνουν δώρα αλλά σου παίρνουν κι από πάνω ό,τι έχεις και δεν έχεις.
Στο σημείο του ποταμού της Χιροσίμα, τόπο μνήμης σήμερα των χιλιάδων αθώων θυμάτων, που περνά δίπλα από τον περίφημο θόλο του σημείου μηδέν, πριν από πολλά χρόνια-αμέσως μετά το 1950- ένας σπουδαίος αμερικανογιαπωνέζος γλύπτης ανέλαβε να επεξεργαστεί τα στηθαία της γέφυρας που τον διαπερνά καθώς η – σπουδαία - πρότασή του για το μνημείο των νεκρών της πυρηνικής επίθεσης δεν έγινε αποδεκτή, κυρίως λόγω της μεικτής καταγωγής του.
Το όνομά του ήταν Isamu Noguchi*. Ένας πραγματικά σπουδαίος δημιουργός με εκτεταμένο και πολυεπίπεδο γλυπτικό έργο, με σημαντικές επιρροές και από την ελληνική αρχαία γλυπτική, που αυτό το καλοκαίρι φιλοξενείται στην Άνδρο, στο εκεί δραστήριο μουσείο Γουλανδρή [29.06.10-29.08.2010].
 |
| Isamu Noguchi/ Tα στηθαία της γέφυρας στη Χιροσίμα |
Είναι πραγματικά ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τις φωτογραφίες αυτού του έργου για να μπορέσει να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο μια εμπνευσμένη και δυνατή καλλιτεχνική επεξεργασία μπορεί με αποκαλυπτικό τρόπο να μετασχηματίζει ένα καθαρά αρχιτεκτονικό μέλος σε νοηματική συναίρεση που ενσωματώνει πολλαπλές διανοητικές και συμβολικές διατυπώσεις.
Ο γιαπωνέζικος ήλιος που ανατέλλει, διαρκής ιστορική και συμβολική αναφορά μιας χώρας με πολλές ιδιαιτερότητες, φαίνεται να αναδύεται στηριγμένος με δυναμικό τρόπο στη χειρολαβή μέσα από την αχλύ του πρωινού ιριδισμού του ποταμού θέλοντας λες να φωτίσει το σκοτάδι μιας μέρας που βυθίστηκε απότομα ίσαμε τον πάτο της κόλασης. Παρασέρνοντας χιλιάδες ανυποψίαστους αθώους σε ένα φρικτό αρμαγεδδώνα που όμοιό του δεν γνώρισε ποτέ ο κόσμος, που λες και αναδύθηκε με μουγκρητά από τους σκοτεινούς βυθούς μιας έμπνευσης αποκαλυπτικής και τερατώδους, διατυπωμένης πρόωρα στους ιερούς στίχους του Ιωάννη στην Πάτμο, εικονογραφημένης προφητικά στα εφιαλτικά τοπία του Ιερώνυμου Μπος και του Ντύρερ, με φιγούρες που έρπουν με τα χέρια σαν τις αραχνόμορφες υπάρξεις του Odillon Redon που προκαλούν μαζί αποστροφή και φόβο, καταχωρισμένης στην πλοκή της πιο ακραίας καφκικής αφήγησης και ενός σύμπαντος θανατηφόρου, ακατοίκητου από την πνοή της ύπαρξης.  |
| Νεκροί της Χιροσίμα |
Oι εικόνες λένε ένα μικρό μέρος της ιστορίας. Η εσωτερική όραση του καθενός από μας μπορεί να διεισδύσει πιο βαθιά μέσα στη φρικτή εμπειρία που απαθανάτισαν για πάντα οι ασπρόμαυρες σκοπεύσεις των τυχερών ζωντανών που είχαν το κουράγιο να τεκμηριώσουν αυτό το τερατώδες έγκλημα. Πότε θα κατανοήσουν οι φυσικοί του αυτουργοί πως πρέπει να απολογηθούν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως μπορούν κιόλας κάτι να αλλάξουν;
Odyss, 6.08.2010
*/ ISAMU NOGUCHI
Εργα ενός από τους σημαντικότερους γλύπτες και σχεδιαστές του 20ού αιώνα, αλλά και σκηνογράφου επί μακρόν της Μάρθα Γκράχαμ, του Αμερικανοϊάπωνα Ισάμου Νογκούτσι, θα δούμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην έκθεση που διοργανώνει το Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Ανδρο, από 26 Ιουνίου έως 26 Σεπτεμβρίου.
Δεν είναι τυχαίο πως η έκθεση, με 42 γλυπτά και 34 σχέδια και προσχέδια, φέρει τον τίτλο «Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση», καθώς η διπλή καταγωγή του Νογκούτσι (από Ιαπωνία ο πατέρας του, από Αμερική η μητέρα του) καθόρισε την καλλιτεχνική πορεία του γλύπτη, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως ο «Αμερικανός Χένρι Μουρ».
Ο Νογκούτσι, γεννημένος το 1904 στο Λος Αντζελες, αγαπούσε τα ταξίδια, από τα οποία αντλούσε εμπειρίες. Τη γνωριμία του με την Ελλάδα, σε πολύ μικρή ηλικία, οφείλει στη συγγραφέα μητέρα του, η οποία του διάβαζε αρχαία ελληνική μυθολογία. Επισκέφθηκε επανειλημμένα την Ελλάδα και θαύμαζε τα αριστουργήματα της κλασικής γλυπτικής.
«Είμαι ένας περιπλανώμενος», «ανήκω παντού και πουθενά», έχει πει. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, επισκέφθηκε και πολλούς άλλους τόπους. Στο Μεξικό τον γοήτευσαν τα έργα μεγάλης κλίμακας, στην Ιαπωνία, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια, τα γήινα κεραμικά και η αρμονία των κήπων, στην Κίνα η σινική μελάνη και στην Ιταλία η καθαρότητα του μαρμάρου, το οποίο χρησιμοποίησε κατά κόρον. Πειραματίστηκε και με άλλα πολλά υλικά (ατσάλι, ξύλο, σίδερο, χαλκό, αλουμίνιο, κ.ά.) και με στοιχεία της φύσης (νερό, αέρα, γη, φωτιά).
Ο Νογκούτσι ήταν ένας εξερευνητής της αφηρημένης φόρμας, επηρεασμένος σημαντικά από τον Κονσταντίν Μπρανκούζι. Εργα του πρωτοείδε το 1926 σε έκθεση στη Νέα Υόρκη.
Εναν χρόνο μετά και μέχρι το 1929 εργάστηκε για ένα εξάμηνο ως βοηθός στο εργαστήριο του Μπρανκούζι στο Παρίσι. Δίπλα στον Ρουμάνο μετρ εκτίμησε τη δημιουργία γλυπτών μνημειακών διαστάσεων σε υπαίθριους χώρους. Στην έκθεση της Ανδρου θα δούμε σειρά φωτογραφιών από δημόσια έργα, πάνω σε σχέδια του Νογκούτσι, για διάφορες χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και πολιτείες των ΗΠΑ.
Η διπλή καταγωγή του είχε ως αποτέλεσμα τον συνδυασμό, σε ένα δημιουργικό διάλογο, ετερόκλητων στοιχείων (αφαίρεση του Μπρανκούζι, αρχαία ελληνική γλυπτική, βιομορφισμός των σουρεαλιστών, καλλιγραφία). Ποτέ δεν ταυτίστηκε με κάποιο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κίνημα, παρά μόνο με την «περιβαλλοντική τέχνη» και την «τέχνη της γης», πολύ πριν οι όροι αυτοί ενταχθούν στο λεξιλόγιο της τέχνης, στη δεκαετία του 1960. Ο Νογκούτσι υπέγραψε σχέδια για κήπους και παιδότοπους, τα οποία προτείνουν μια νέα οπτική στη σύγχρονη ευαισθητοποιημένη αρχιτεκτονική προσέγγιση του τοπίου. Μεταξύ άλλων, σχεδίασε ειδικούς κήπους για υποδοχή γλυπτών στο Εθνικό Μουσείο της Ιερουσαλήμ.
Δεν συνεισέφερε μόνο στη μοντέρνα γλυπτική, αλλά και στον χώρο του ντιζάιν. Φόρμες όπως οι Akari που σχεδίασε στις δεκαετίες του ‘40 και ‘50 παράγονται ακόμη και σήμερα, όπως το τραπέζι με τη γυάλινη επιφάνεια, παραγωγής της εταιρείας Herman Miller. Σημαντική ήταν η προσφορά του και ως σκηνογράφου, από το 1935 ακόμη, οπότε ξεκίνησε η μακρόχρονη συνεργασία του με τη μεγάλη χορογράφο Μάρθα Γκράχαμ.
Δύο χρόνια πριν από το θάνατό του, το 1988, κλήθηκε καθυστερημένα να αντιπροσωπεύσει τις ΗΠΑ στην 42η Μπιενάλε της Βενετίας, όπου παρουσίασε το κύκνειο άσμα του, ένα γλυπτό από μάρμαρο Καράρας, με τίτλο «Κυλιόμενο Μάντρα».
Λίγα χρόνια πριν είχε ιδρύσει το δικό του μουσείο, το The Noguchi Museum, στο Λονγκ Αϊλαντ της Νέας Υόρκης, σε συνεργασία με το οποίο γίνεται η έκθεση της Ανδρου.
Η διπλή καταγωγή του Νογκούτσι κάποιες φορές λειτούργησε διχαστικά για τον πολιτικά ευαισθητοποιημένο καλλιτέχνη ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Από την επίθεση της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941 και την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα τον Αύγουστο του ‘45 εμπνεύστηκε δύο έργα: «Ηρώον» και «Μνημείο στους νεκρούς της Χιροσίμα», τα οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Το 1951 σχεδίασε όμως τα κιγκλιδώματα της γέφυρας του Πάρκου Ειρήνης της Χιροσίμα.
Αλλο απραγματοποίητο γλυπτό του ήταν ένα «Γλυπτό που θα ήταν ορατό από τον Αρη» (1947), με ένα πρόσωπο τεραστίων διαστάσεων φτιαγμένο από αμμόλοφους.
-----------------------------------------------------------------
Βιογραφία
1904: Ο Isamu Noguchi γεννιέται στις 17 Νοεμβρίου στο Λος Άντζελες από τη Leonie Gilmour. Ο πατέρας του, Yonejirō Noguchi, ζει στην Ιαπωνία.
1907: Ο Isamu και η μητέρα του φτάνουν στην Ιαπωνία.
1918: Εγγράφεται στο Interlaken School στις ΗΠΑ, αλλά το σχολείο κλείνει εξαιτίας του πολέμου. Τελικά φοιτά στο τοπικό γυμνάσιο της πόλης Λα Πόρτε.
1923: Εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Κολούμπια.
1924: Εγκαταλείπει την ιατρική για να αφιερωθεί στη γλυπτική.
1926: Επισκέπτεται έκθεση του Constantin Brancusi και επηρεάζεται από το έργο του.
1927: Με την υποτροφία Guggenheim ταξιδεύει στο Παρίσι και την Άπω Ανατολή. Στο Παρίσι δουλεύει ως βοηθός του Brancusi.
1929: Στις ΗΠΑ γνωρίζει τον R. Buckminster Fuller και τη Martha Graham.
1930: Ταξιδεύει στην Ευρώπη και την Ασία. Στο Πεκίνο διδάσκεται την τέχνη της ζωγραφικής με μελάνη.
1931: Φτάνει στο Τόκιο. Στο Κιότο επισκέπτεται κήπους και ναούς.
1933: Σχεδιάζει τα πρώτα του περιβαλλοντικά έργα.
1935: Σχεδιάζει τα σκηνικά για την παράσταση της Graham, Frontier [Μεθόριος]?το πρώτο από τα 19 σκηνικά που θα δημιουργήσει για τη χορογράφο.
1936: Στην Πόλη του Μεξικού ο Noguchi δημιουργεί το Μεξικό της Ιστορίας.
1938: Πραγματοποιεί ανάγλυφο έργο για το κτίριο του πρακτορείου Associated Press στο κέντρο Ροκφέλλερ.
1941: 7 Δεκεμβρίου: Η Ιαπωνία επιτίθεται στο Περλ Χάρμπορ.
1942: Μπαίνει εθελοντικά σε κέντρο μετεγκατάστασης στην Αριζόνα.
1944: Ξεκινά σειρά βιομορφικών αφηρημένων γλυπτών.
1948: Σχεδιάζει έπιπλα και αντικείμενα για μαζική παραγωγή.
1949: Με υποτροφία από το Ίδρυμα Bollingen ταξιδεύει σε Ευρώπη, Αφρική και Ασία. Επισκέπτεται την Ελλάδα.
1951: Τον Ιανουάριο συμμετέχει στην έκθεση Αφηρημένη ζωγραφική και γλυπτική στην Αμερική στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Τον Ιούλιο σχεδιάζει το πρώτο του φανάρι Akari.
1952: Παντρεύεται την Yoshiko Yamaguchi.
1956: Ο Noguchi και η Yamaguchi χωρίζουν. Πηγαίνει στο Παρίσι για την κατασκευή του κήπου της UNESCO.
1960: Εκθέτει στην διεθνή έκθεση Documenta II. Ξεκινά τον Βυθισμένο Κήπο για τη Βιβλιοθήκη Beinecke και τον Κήπο των Γλυπτών του Billy Rose για το Μουσείο του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ.
1965: Σχεδιάζει τον παιδότοπο στο πάρκο Kodomo No Kuni.
1966: Το Μουσείο Τέχνης του Σιάτλ αναθέτει στον Noguchi τη δημιουργία του γλυπτού Μαύρος Ήλιος.
1968: Κατασκευάζει τον Κόκκινο Κύβο. Από τις 17 Απριλίου ως τις 16 Ιουνίου το Μουσείο Γουίτνεϋ της Νέας Υόρκης φιλοξενεί την πρώτη αναδρομική του έκθεση. Εκδίδει την αυτοβιογραφία του, Ο κόσμος ενός γλύπτη.
1969: Οργανώνει εργαστήριο στο χωριό Μούρε στην Ιαπωνία.
1970: Σχεδιάζει για την έκθεση Expo ’70 της Οσάκα εννέα σιντριβάνια.
1977: Σχεδιάζει τον εσωτερικό πέτρινο κήπο Παράδεισος για την ανθοδετική σχολή Sogetsu στο Τόκιο. Στις 11 Νοεμβρίου εγκαινιάζεται η έκθεση Noguchi: Ο γλύπτης ως σχεδιαστής στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.
1980: Σε συνεργασία με τον Shoji Sadao σχεδιάζει το Καλιφορνέζικο Σενάριο.
1985: Το Μουσείο Noguchi ανοίγει τις πόρτες του για το κοινό.
1986: Εκπροσωπεί τις ΗΠΑ στην 42η Μπιενάλε της Βενετίας. Στις 11 Νοεμβρίου απονέμεται στον Noguchi το Βραβείο Kyoto από το Ίδρυμα Inamori.
1987: Τον Ιούνιο τιμάται με το Εθνικό Παράσημο των Τεχνών στην Ουάσινγκτον.
1988: Τον Ιούλιο του απονέμεται το 3ο Παράσημο του Ιερού Θησαυρού από την ιαπωνική κυβέρνηση. Στις 10 Δεκεμβρίου ο Isamu Noguchi πεθαίνει από πνευμονία.
Εργα ενός από τους σημαντικότερους γλύπτες και σχεδιαστές του 20ού αιώνα, αλλά και σκηνογράφου επί μακρόν της Μάρθα Γκράχαμ, του Αμερικανοϊάπωνα Ισάμου Νογκούτσι, θα δούμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στην έκθεση που διοργανώνει το Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Ανδρο, από 26 Ιουνίου έως 26 Σεπτεμβρίου.
Δεν είναι τυχαίο πως η έκθεση, με 42 γλυπτά και 34 σχέδια και προσχέδια, φέρει τον τίτλο «Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση», καθώς η διπλή καταγωγή του Νογκούτσι (από Ιαπωνία ο πατέρας του, από Αμερική η μητέρα του) καθόρισε την καλλιτεχνική πορεία του γλύπτη, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως ο «Αμερικανός Χένρι Μουρ».
Ο Νογκούτσι, γεννημένος το 1904 στο Λος Αντζελες, αγαπούσε τα ταξίδια, από τα οποία αντλούσε εμπειρίες. Τη γνωριμία του με την Ελλάδα, σε πολύ μικρή ηλικία, οφείλει στη συγγραφέα μητέρα του, η οποία του διάβαζε αρχαία ελληνική μυθολογία. Επισκέφθηκε επανειλημμένα την Ελλάδα και θαύμαζε τα αριστουργήματα της κλασικής γλυπτικής.
«Είμαι ένας περιπλανώμενος», «ανήκω παντού και πουθενά», έχει πει. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, επισκέφθηκε και πολλούς άλλους τόπους. Στο Μεξικό τον γοήτευσαν τα έργα μεγάλης κλίμακας, στην Ιαπωνία, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια, τα γήινα κεραμικά και η αρμονία των κήπων, στην Κίνα η σινική μελάνη και στην Ιταλία η καθαρότητα του μαρμάρου, το οποίο χρησιμοποίησε κατά κόρον. Πειραματίστηκε και με άλλα πολλά υλικά (ατσάλι, ξύλο, σίδερο, χαλκό, αλουμίνιο, κ.ά.) και με στοιχεία της φύσης (νερό, αέρα, γη, φωτιά).
Ο Νογκούτσι ήταν ένας εξερευνητής της αφηρημένης φόρμας, επηρεασμένος σημαντικά από τον Κονσταντίν Μπρανκούζι. Εργα του πρωτοείδε το 1926 σε έκθεση στη Νέα Υόρκη.
Εναν χρόνο μετά και μέχρι το 1929 εργάστηκε για ένα εξάμηνο ως βοηθός στο εργαστήριο του Μπρανκούζι στο Παρίσι. Δίπλα στον Ρουμάνο μετρ εκτίμησε τη δημιουργία γλυπτών μνημειακών διαστάσεων σε υπαίθριους χώρους. Στην έκθεση της Ανδρου θα δούμε σειρά φωτογραφιών από δημόσια έργα, πάνω σε σχέδια του Νογκούτσι, για διάφορες χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και πολιτείες των ΗΠΑ.
Η διπλή καταγωγή του είχε ως αποτέλεσμα τον συνδυασμό, σε ένα δημιουργικό διάλογο, ετερόκλητων στοιχείων (αφαίρεση του Μπρανκούζι, αρχαία ελληνική γλυπτική, βιομορφισμός των σουρεαλιστών, καλλιγραφία). Ποτέ δεν ταυτίστηκε με κάποιο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κίνημα, παρά μόνο με την «περιβαλλοντική τέχνη» και την «τέχνη της γης», πολύ πριν οι όροι αυτοί ενταχθούν στο λεξιλόγιο της τέχνης, στη δεκαετία του 1960. Ο Νογκούτσι υπέγραψε σχέδια για κήπους και παιδότοπους, τα οποία προτείνουν μια νέα οπτική στη σύγχρονη ευαισθητοποιημένη αρχιτεκτονική προσέγγιση του τοπίου. Μεταξύ άλλων, σχεδίασε ειδικούς κήπους για υποδοχή γλυπτών στο Εθνικό Μουσείο της Ιερουσαλήμ.
Δεν συνεισέφερε μόνο στη μοντέρνα γλυπτική, αλλά και στον χώρο του ντιζάιν. Φόρμες όπως οι Akari που σχεδίασε στις δεκαετίες του ‘40 και ‘50 παράγονται ακόμη και σήμερα, όπως το τραπέζι με τη γυάλινη επιφάνεια, παραγωγής της εταιρείας Herman Miller. Σημαντική ήταν η προσφορά του και ως σκηνογράφου, από το 1935 ακόμη, οπότε ξεκίνησε η μακρόχρονη συνεργασία του με τη μεγάλη χορογράφο Μάρθα Γκράχαμ.
Δύο χρόνια πριν από το θάνατό του, το 1988, κλήθηκε καθυστερημένα να αντιπροσωπεύσει τις ΗΠΑ στην 42η Μπιενάλε της Βενετίας, όπου παρουσίασε το κύκνειο άσμα του, ένα γλυπτό από μάρμαρο Καράρας, με τίτλο «Κυλιόμενο Μάντρα».
Λίγα χρόνια πριν είχε ιδρύσει το δικό του μουσείο, το The Noguchi Museum, στο Λονγκ Αϊλαντ της Νέας Υόρκης, σε συνεργασία με το οποίο γίνεται η έκθεση της Ανδρου.
Η διπλή καταγωγή του Νογκούτσι κάποιες φορές λειτούργησε διχαστικά για τον πολιτικά ευαισθητοποιημένο καλλιτέχνη ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Από την επίθεση της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941 και την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα τον Αύγουστο του ‘45 εμπνεύστηκε δύο έργα: «Ηρώον» και «Μνημείο στους νεκρούς της Χιροσίμα», τα οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Το 1951 σχεδίασε όμως τα κιγκλιδώματα της γέφυρας του Πάρκου Ειρήνης της Χιροσίμα.
Αλλο απραγματοποίητο γλυπτό του ήταν ένα «Γλυπτό που θα ήταν ορατό από τον Αρη» (1947), με ένα πρόσωπο τεραστίων διαστάσεων φτιαγμένο από αμμόλοφους.
-----------------------------------------------------------------
Βιογραφία
1904: Ο Isamu Noguchi γεννιέται στις 17 Νοεμβρίου στο Λος Άντζελες από τη Leonie Gilmour. Ο πατέρας του, Yonejirō Noguchi, ζει στην Ιαπωνία.
1907: Ο Isamu και η μητέρα του φτάνουν στην Ιαπωνία.
1918: Εγγράφεται στο Interlaken School στις ΗΠΑ, αλλά το σχολείο κλείνει εξαιτίας του πολέμου. Τελικά φοιτά στο τοπικό γυμνάσιο της πόλης Λα Πόρτε.
1923: Εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Κολούμπια.
1924: Εγκαταλείπει την ιατρική για να αφιερωθεί στη γλυπτική.
1926: Επισκέπτεται έκθεση του Constantin Brancusi και επηρεάζεται από το έργο του.
1927: Με την υποτροφία Guggenheim ταξιδεύει στο Παρίσι και την Άπω Ανατολή. Στο Παρίσι δουλεύει ως βοηθός του Brancusi.
1929: Στις ΗΠΑ γνωρίζει τον R. Buckminster Fuller και τη Martha Graham.
1930: Ταξιδεύει στην Ευρώπη και την Ασία. Στο Πεκίνο διδάσκεται την τέχνη της ζωγραφικής με μελάνη.
1931: Φτάνει στο Τόκιο. Στο Κιότο επισκέπτεται κήπους και ναούς.
1933: Σχεδιάζει τα πρώτα του περιβαλλοντικά έργα.
1935: Σχεδιάζει τα σκηνικά για την παράσταση της Graham, Frontier [Μεθόριος]?το πρώτο από τα 19 σκηνικά που θα δημιουργήσει για τη χορογράφο.
1936: Στην Πόλη του Μεξικού ο Noguchi δημιουργεί το Μεξικό της Ιστορίας.
1938: Πραγματοποιεί ανάγλυφο έργο για το κτίριο του πρακτορείου Associated Press στο κέντρο Ροκφέλλερ.
1941: 7 Δεκεμβρίου: Η Ιαπωνία επιτίθεται στο Περλ Χάρμπορ.
1942: Μπαίνει εθελοντικά σε κέντρο μετεγκατάστασης στην Αριζόνα.
1944: Ξεκινά σειρά βιομορφικών αφηρημένων γλυπτών.
1948: Σχεδιάζει έπιπλα και αντικείμενα για μαζική παραγωγή.
1949: Με υποτροφία από το Ίδρυμα Bollingen ταξιδεύει σε Ευρώπη, Αφρική και Ασία. Επισκέπτεται την Ελλάδα.
1951: Τον Ιανουάριο συμμετέχει στην έκθεση Αφηρημένη ζωγραφική και γλυπτική στην Αμερική στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Τον Ιούλιο σχεδιάζει το πρώτο του φανάρι Akari.
1952: Παντρεύεται την Yoshiko Yamaguchi.
1956: Ο Noguchi και η Yamaguchi χωρίζουν. Πηγαίνει στο Παρίσι για την κατασκευή του κήπου της UNESCO.
1960: Εκθέτει στην διεθνή έκθεση Documenta II. Ξεκινά τον Βυθισμένο Κήπο για τη Βιβλιοθήκη Beinecke και τον Κήπο των Γλυπτών του Billy Rose για το Μουσείο του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ.
1965: Σχεδιάζει τον παιδότοπο στο πάρκο Kodomo No Kuni.
1966: Το Μουσείο Τέχνης του Σιάτλ αναθέτει στον Noguchi τη δημιουργία του γλυπτού Μαύρος Ήλιος.
1968: Κατασκευάζει τον Κόκκινο Κύβο. Από τις 17 Απριλίου ως τις 16 Ιουνίου το Μουσείο Γουίτνεϋ της Νέας Υόρκης φιλοξενεί την πρώτη αναδρομική του έκθεση. Εκδίδει την αυτοβιογραφία του, Ο κόσμος ενός γλύπτη.
1969: Οργανώνει εργαστήριο στο χωριό Μούρε στην Ιαπωνία.
1970: Σχεδιάζει για την έκθεση Expo ’70 της Οσάκα εννέα σιντριβάνια.
1977: Σχεδιάζει τον εσωτερικό πέτρινο κήπο Παράδεισος για την ανθοδετική σχολή Sogetsu στο Τόκιο. Στις 11 Νοεμβρίου εγκαινιάζεται η έκθεση Noguchi: Ο γλύπτης ως σχεδιαστής στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.
1980: Σε συνεργασία με τον Shoji Sadao σχεδιάζει το Καλιφορνέζικο Σενάριο.
1985: Το Μουσείο Noguchi ανοίγει τις πόρτες του για το κοινό.
1986: Εκπροσωπεί τις ΗΠΑ στην 42η Μπιενάλε της Βενετίας. Στις 11 Νοεμβρίου απονέμεται στον Noguchi το Βραβείο Kyoto από το Ίδρυμα Inamori.
1987: Τον Ιούνιο τιμάται με το Εθνικό Παράσημο των Τεχνών στην Ουάσινγκτον.
1988: Τον Ιούλιο του απονέμεται το 3ο Παράσημο του Ιερού Θησαυρού από την ιαπωνική κυβέρνηση. Στις 10 Δεκεμβρίου ο Isamu Noguchi πεθαίνει από πνευμονία.
